W niniejszym wpisie zajmiemy się troszeczkę mniej wymagającym, aczkolwiek dość ważnym tematem i omówimy po krótce instytucję świadczenia okresowego. Na początku należy wspomnieć, że ww. rodzaj świadczenia funkcjonuje zaraz obok świadczeń jednorazowych i ciągłych. Wymienione powyżej trzy rodzaje świadczeń wypełniają podział świadczeń z uwagi na kryterium czasu spełnienia świadczenia. Jest to jednak tylko jedno kryterium podziału, podczas gdy wyróżniamy również inne podziały świadczeń, jak np.
- z uwagi na sposób w jaki świadczenie ma być spełnione (podzielne, niepodzielne);
- z uwagi na sposób oznaczenia świadczenia (oznaczone indywidualnie, oznaczone gatunkowe);
- z uwagi na efekt jaki ma być osiągnięty (świadczenie w zobowiązaniach rezultatu, świadczenie w zobowiązaniach starannego działania);
- świadczenie pieniężne i świadczenie niepieniężne.
Już powyższe informacje skłaniają do dalszych refleksji na temat ewentualnej definicji świadczenia okresowego, przy czym wiemy już, że naszym kryterium jest czas. Niestety, przepisy nie zawierają definicji legalnej tego pojęcia, niemniej jednak została ona już wypracowana przez wieloletnie orzecznictwo. W związku z tym, należy wskazać, że za świadczenie okresowe należy uznać świadczenie, które polega na periodycznej zapłacie na rzecz uprawnionego ustalonej kwoty pieniędzy w czasie trwania stosunku trwałego, przy nieokreśleniu z góry wysokości tego świadczenia i uzależnieniu jej od czasu trwania stosunku prawnego pomiędzy stronami. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – VI Wydział Cywilny z dnia 12 października 2017 r., sygn. akt VI ACa 555/16).
Najpopularniejszą egzemplifikacją tej definicji jest zatem instytucja najmu, odsetek lub świadczeń rentowych.
Łatwo bowiem zauważyć, że w przypadku każdej z ww. instytucji:
- mamy do czynienia z periodyczną zapłatą;
- kwota świadczenia nie jest ustalona z góry;
- kwota świadczenia uzależniona jest od czasu trwania stosunku prawnego między stronami.
Art. 118 k.c. przewiduje zaś w sposób dość jednoznaczny termin przedawnienia świadczeń okresowych – „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.”. Pamiętać należy także, że przy określeniu przedawnienia powinniśmy uwzględnić także tzw. przepisy przejściowe.